Yorumlama, kazının kendisinden önce başlar. Arkeologlar, ilk olarak aynı döneme ait diğer araziler ya da farklı arkeologların önceki yıllarda Çatalhöyük’te keşfettikleri üzerine okumalar yaparak birtakım fikirler edinirler. Kendilerine özgü beklentileri ve ilgileri vardır. Bazıları tarıma, bazıları ise sanata ilgi duyabilir. Fakat malanın ucu toprağa değdiği anda, tüm bu ön yorumların, bulunacaklara dair bir cevabı olmalıdır. Mala, renk ile dokuları takip ettikçe ve el yapımı buluntuların birbiriyle olan ilişkilerini ortaya çıkardıkça, yorumlar değişmek zorundadır. Arkeoloji aynı zamanda yıkıcı bir işlemdir. Kazdıkça buluntular, zeminler ve mezarlar arasındaki ilişkilerin kanıtları da ortadan kalkar. Kazıcının, doğru bir şey yapıp yapmadığını kontrol etmek pek mümkün olmaz. İşte bu yüzden malanın ucunda başlayan anlık yorumlama çok önemlidir. Kazma anı asla tekrarlanamaz. Kazıcıların, çalışma esnasında mümkün olduğunca fazla bilgiye sahip olmaları önemlidir. Bu nedenle, Çatalhöyük’te kazılar uzman kazıcılar tarafından yapılır.

Aynı zamanda Çatalhöyük’te laboratuvarlar arazide yer alır. Böylelikle uzmanlar, kazılar devam ederken, kazıcılara hızlı bir şekilde (önceliklendirme turları esnasında) geri-bildirim verebilirler. Kazı sürerken ne kadar çok bilgiye hakim olurlarsa, malanın ucundaki yorumlamalar daha sağlıklı olur. Her bulgunun kaydı tutulur, böylece sonraki yıllarda başka araştırmacıların da bulunanları ve yapılan yorumları yeniden analiz etmesine olanak sağlanır. Bu yüzden sürekli olarak günlükler tutulur, video kaydedilir ve her şey mümkün olduğunca belgelenmeye çalışılır.